Αγαπητοί μου αδελφοί,

Στην ωραία και ωφέλιμη ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε σήμερα, την πρώτη Κυριακή του Τριωδίου, την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, θεμελιώνεται η μεγάλη διδασκαλία που καλείται αρετή της ταπεινοφροσύνης στο μεγάλο χριστιανικό οικοδόμημα της σωτηρίας του ανθρώπου.

Δύο άνθρωποι πήγαν να προσευχηθούν στο Ιερό, ο ένας Φαρισαίος, άνθρωπος εγωϊστής, υπερήφανος, αλλαζών, και ο άλλος ο Τελώνης άνθρωπος ταπεινός αναλογιζόμενος το βάρος των αμαρτιών του, κτυπά το στήθος του, κλαίει και λέγει «ο Θεός ιλασθητί μοι τω αμαρτωλώ».

Και γεννάται το ερώτημα: ποίου εκ των δύο η προσευχή έγινε δεκτή από τον Θεό, ή με άλλα λόγια ποιος κατέβηκε δικαιωμένος από τον τόπο της προσευχής, ο υπερήφανος και αλαζόνας Φαρισαίος ή ο ταπεινός  και συντετριμμένος στη καρδία Τελώνης. Ασφαλώς ο Τελώνης.

Τον Τελώνη δικαιώσας και την Χαναναίαν ελεήσας, ο Δίκαιος Κριτής, ο Κύριος της Δόξης Χριστός είπε  «πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται, ο δε ταπεινών εαυτόν υψωθήσεται».

Η ταπείνωση, η μεγάλη αυτή υψοποιός χριστιανική αρετή, είναι η βαθειά συναίσθηση της ατέλειας και αναξιότητας του ανθρώπου απέναντι του τελείου Θεού. Η ταπεινοφροσύνη είναι η πρώτη και κυρία βάση  της ύψωσης και της σωτηρίας του ανθρώπου, και κατά συνέπεια το θεμέλιο και η βάση όλων των χριστιανικών αρετών και της αληθινής χριστιανικής ζωής.

Αυτή ακριβώς την διαπίστωση την βλέπει με τα μάτια της ψυχής του, ο καθαρός στη καρδία άνθρωπος στους λόγους του Σωτήρα Χριστού: «Μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι, ότι αυτών εστίν η βασιλεία των ουρανών».

Μακάριοι είναι εκείνοι που συναισθάνονται, όπως ο Τελώνης, την πνευματική τους πτώχεια, και τα πάντα τα αποδίδουν στο Θεό, τον Δημιουργό του παντός, ζητούντες την χάρη και την ευλογία Του, με ταπείνωση, με υπομονή και εγκαρτέρηση. Ο ταπεινός άνθρωπος δια της υπομονής και της εγκαρτέρησης γίνεται φίλος Χριστού  και αποκτά το «γνώθι σεαυτόν» παρά αρχαίοις και λαμβάνει πλουσία την θεία χάρη παρά του ελεούντος Θεού, διότι ο Θεός «επί πάντα ταπεινόν επιβλέπει» και τους ταπεινούς τω πνεύματι σώζει».

Η ταπεινοφροσύνη είναι «το θεμέλιον της αγιότητος», μας λέγει ο άγιος Κυπριανός ή «θεμέλιός εστι της καθ’ ημάς φιλοσοφίας», ως επίσης μας λέγει, ο χρυσούς την γλώττα Ιωάννης – χωρίς την αληθινή ταπεινοφροσύνη δεν είναι δυνατό να υπάρχει χριστιανική αρετή και δη και μάλιστα μετάνοια – μετάνοια ειλικρινή, ως αυτή του Τελώνη της σημερινής ευαγγελικής περικοπής.

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι ο ταπεινός άνθρωπος κερδίζει τον Χριστό, την άκρα Ταπείνωση, και γίνεται φίλος Χριστού και συγχρόνως αποδίδει στον Θεό Πατέρα την ηθική του αξία και ικανότητα και τούτο γιατί παρά Αυτού έλαβε τα πάντα, «τι έχεις, ο ούκ έλαβες» λέγει ο Απόστολος Παύλος προς Α΄ Κορινθίους (κεφ.4 στ.7).

Ας επιδείξουμε και εμείς ταπείνωση ειλικρινή και μετάνοια, ως ο Τελώνης, δια να δυνηθούμε να λάβουμε παρά του Δικαιοκρίτου Θεού την πνευματική μας ανύψωση και με αποτέλεσμα, το ποθούμενο, να γίνουμε μέτοχοι της εκ δεξιών αυτού παραστάσεως εν τη ημέρα της κρίσεως.

Η Εκκλησία μας από σήμερα μας εισαγάγει στην κατ’ εξοχή  περίοδο της ταπείνωσης, της μετάνοιας,  και της προσευχής, που είναι η περίοδος του Τριωδίου, και  μας καλεί λέγοντας δια του υμνωδού της:  «της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα, ορθρίζει γάρ το πνεύμα μου, προς ναόν τον άγιον σου, ναόν φέρον του σώματος όλον εσπιλωμένον, αλλ’ ως οικτίρμων κάθαρον, ευσπλάχνω σου ελέει».

Αδελφοί μου αγαπητοί,

«Το στάδιον των αρετών ηνέωκται, οι βουλόμενοι αθλήσαι εισέλθετε», ας τρέξουμε λοιπόν και εμείς στο στάδιο των αρετών αγωνιζόμενοι με την υψοποιό ταπείνωση, δια να μας ανυψώσει στα ύψη της θείας θεωρίας η πανσθενής χείρ του Θεού Πατέρα εν καιρώ τον οποίον έχει ορίσει δια ένα έκαστον εξ’ ημών, την ημέρα εκείνη την μεγάλη και φωταυγή.

«Όταν έλθη ο Θεός, επί της γης μετά δόξης, και τρέμουσι τα σύμπαντα, ποταμός δε του πυρός πρό του βήματος έλκει, και βίβλοι ανοίγονται, και τα κρυπτά δημοσιεύονται, τότε ρύσαι με εκ του πυρός του ασβέστου και αξίωσον εκ δεξιών σου με στήναι Κριτά δικαιότατε».

Ταπεινωθείτε, αδελφοί μου, «ούν υπό την κραταιάν χείρα του Θεού, ίνα υμάς υψώσει εν καιρώ», λέγει ο θεηγόρος Απόστολος Πέτρος.       ΑΜΗΝ.  Ο Λ.Κ.Α.Π.