Με εθνική και θρησκευτική μεγαλοπρέπεια ετελέστηκε η Δοξολογία επί τη επετείω της Εθνικης Αντιστάσεως, η επιμνημόσυνος δέησις και η κατάθεσις στεφάνων στην Κάλυμνο την Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2008.

Η κ. Βαρβάρα Ρογαλίδη-Διαμαντη εξεφώνησε τον παρακάτω λόγο στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Σωτηρος Χριστου μετά την Δοξολογία:

«Σεβασμιότατε, Θεοφιλέστατε, Αξιότιμε κύριε βουλευτά, Σεβαστές πολιτικές και στρατιωτικές αρχές, Κυρίες και κύριοι

Ο εορτασμός μιας επετείου αποκτά ιδιαίτερο νόημα ως μια ευκαιρία για βαθύτερη και αντικειμενική γνώση της ιστορίας, για την ενίσχυση της εθνικής και προσωπικής αυτογνωσίας, επειδή ακριβώς <<Το παρόν και το μέλλον έχουν βαθιά τις ρίζες τους στο παρελθόν>>.

Πρώτοι από τους Ευρωπαίους οι Έλληνες απέδειξαν στο μέτωπο της Αλβανίας ότι οι δυνάμεις του άξονα δεν είναι αήττητες. Αλλά και όταν η ελληνική αντίσταση κάμφθηκε τελικά από την προέλαση των χιτλερικών στρατευμάτων και η χώρα βρέθηκε υπό κατοχή στις 24 Απριλίου 1941, οι Έλληνες ήταν έτοιμοι να γράψουν το έπος της Εθνικής Αντίστασης.

Αλλά, για να δούμε από κοντά το τεράστιο έργο της Εθνικής Αντίστασης, ας επιχειρήσουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή.

Ξημερώνοντας η 27 Απριλίου 1941...Στο εσωτερικό της χώρας οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες μετά την κατάρρευση του μετώπου. Η γερμανική εισβολή ανάγκασε την κυβέρνηση, το βασιλιά αλλά και τα ελάχιστα βρετανικά και νεοζηλανδικά στρατεύματα που πολεμούσαν στο πλευρό του ελληνικού στρατού να εγκαταλείψουν τη χώρα. Η ελληνική επικράτεια μοιράστηκε σε ζώνες γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής διοίκησης. Η κατοχή είχε οδυνηρά αποτελέσματα για την Ελλάδα: εκτοπίσεις και εκτελέσεις πολιτών αλλά και συνολική εξαθλίωση του πληθυσμού, καθώς όλοι οι εθνικοί πόροι τέθηκαν στη διάθεση των κατακτητών. Η χώρα υποχρεώθηκε να καταβάλει τεράστια ποσά ως “έξοδα κατοχής” και, επιπλέον, υπέστη κατάρρευση της εθνικής της οικονομίας και του νομισματικού της συστήματος, αφού οι κατοχικές δυνάμεις έθεσαν σε κυκλοφορία ένα ιδιαίτερο χαρτονόμισμα, το οποίο εξέδιδαν απεριόριστα ανάλογα με τις ανάγκες τους.

  Η εξαθλίωση του πληθυσμού, με αποκορύφωμα το θάνατο από πείνα περίπου 300.000 ατόμων το χειμώνα του 1941-42, δυνάμωσε την επιθυμία του να αντισταθεί. Η οργάνωση της λαΐκής αντίστασης ξεκίνησε από τις πρώτες μέρες της γερμανικής εισβολής και με το πέρασμα του χρόνου απέκτησε μαζικές διαστάσεις. 

  Στις 15 Μάη του 1941 διανοούμενοι και επιστήμονες πατριώτες συνεργάστηκαν στα πλαίσια της αντιστασιακής οργάνωσης “Δημοκράτης”, η οποία κυκλοφόρησε την πρώτη της προκήρυξη καλώντας όλους τους έλληνες σε ξεσηκωμό.

  Αυθόρμητη πράξη αντίστασης υπήρξε επίσης η ενέργεια δύο σπουδαστών που ήταν μόλις 18 ετών, του Μανόλη Γλέζου και του Αποστόλη Σάντα, οι οποίοι βρήκαν μια υπόγεια στοά ανέβηκαν στην Ακρόπολη και αιφνιδιάζοντας τη γερμανική φρουρά κατέβασαν τη σβάστικα.

  Εν τω μεταξύ οι πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις ιδρύονται από το καλοκαίρι του 1941.Στα Χανιά η “Ανώτατη Επιτροπή Αγώνα Κρήτης” , στην Πελοπόννησο η “Νέα Φιλική Εταιρεία” και το “Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο”, στην Ήπειρο το “Πατριωτικό Μέτωπο”, στη Θεσσαλία οι “Ομάδες Εφόδου” και στη Μακεδονία  ο “Ιερός Λόχος”,  “Αθανάσιος Διάκος” και “Οδυσσέας Ανδρούτσος”.Γενικά κατά την πρώτη περίοδο οι αντιστασιακές οργανώσεις ήταν αυθόρμητες και σχετικά ανοργάνωτες. Έκαναν την εμφάνισή τους στα ελληνικά βουνά κάποιες μικρές αντάρτικες ομάδες, που σκοπό είχαν να παρεμποδίζουν τις μεταφορές των εχθρών, να δημιουργούν ζημιές στις δυνάμεις τους με διάφορα σαμποτάζ και δολιοφθορές και να τους απασχολούν καθημερινά. Συνέτασσαν προκηρύξεις, έδιναν πληροφορίες στο Στρατηγείο των συμμάχων στη Μέση Ανατολή, έκρυβαν και φυγάδευαν πατριώτες αναπτύσσοντας σημαντική δράση στην περιοχή τους. Παράλληλα με την δράση των αντιστασιακών στα βουνά, οι κάτοικοι των πόλεων επιχειρούσαν τη δική τους πολύμορφη αντίσταση αντιδρώντας  στην καθημερινή βία των κατακτητών που τους στερούσαν το ψωμί, την ελευθερία και συχνά πλέον την ίδια τη ζωή. Ο παράνομος τύπος της εποχής ενίσχυε το αγωνιστικό πνεύμα: πολλές δεκάδες ήταν οι εφημερίδες μικρού σχήματος που κυκλοφορούσαν από χέρι σε χέρι προκειμένου να διατηρηθεί υψηλό το φρόνημα των δοκιμαζόμενων Ελλήνων.

   Επειδή όμως φούντωνε η επιθυμία για πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του κατακτητή αλλά και περιφρούρηση της σοδειάς στην ύπαιθρο, που υπήρχε κίνδυνος να πάρει το δρόμο για τις γερμανικές αποθήκες, εμφανίστηκαν πια μεγαλύτερες αντιστασιακές οργανώσεις, που θα ικανοποιούσαν τη γενικότερη ανάγκη για ένοπλη αντίσταση. Ένας ολόκληρος στρατός είχε στήσει τα λημέρια του σ΄όλα σχεδόν τα ελληνικά βουνά.

  Οι μεγαλύτερες αντιστασιακές οργανώσεις που διατηρούσαν και ένοπλα αντάρτικα τμήματα ήταν η “Ε.Κ.Κ.Α.”-(Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση) με 1.000 περίπου ενόπλους. Αρχηγός ο στρατηγός Δημήτριος Ψαρρός. Σκοπός της Ε.Κ.Κ.Α. ήταν η αποτίναξη του γερμανικού ζυγού και η εγκαθίδρυση μιας νέας δημοκρατικής κοινωνίας.

Ο “Ε.Δ.Ε.Σ.”-(Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος) με 15.000 αντάρτες( στόχος η απελευθέρωση και η εγκαθίδρυση αβασίλευτης Δημοκρατίας). Ο Νικόλαος Πλαστήρας, εξόριστος την εποχή εκείνη στη Γαλλία, ορίστηκε επίτημος αρχηγός του Ε.Δ.Ε.Σ. Στην Ήπειρο έλαβαν χώρα τα πρώτα χτυπήματα των ανταρτών αυτών στις αρχές του 1942. Το στρατιωτικό σκέλος της οργάνωσης συνέχισε τη δράση του στη βορειοδυτική και κεντρική Ελλάδα υπό την ηγεσία του στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα.

Το “Ε.Α.Μ.”(Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) ιδρύθηκε από στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος,άλλα μικρότερα κόμματα της Αριστεράς και ανεξάρτητες προσωπικότητες. Συγκρότησε  το ένοπλο τμήμα του, το γνωστό ΕΛΑΣ(Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), που αριθμούσε 130.000 αντάρτες. Στόχος η απελευθέρωση και η ελεύθερη επιλογή της μορφής του πολιτεύματος από το λαό. Αρχηγός των αντάρτικων σωμάτων του Ε.Λ.Α.Σ. στα βουνά της Στερεάς Ελλάδας ορίζεται Ο Θανάσης Κλάρας με το ψευδώνυμο Aρης Βελουχιώτης. Στις απελευθερωμένες, κυρίως ορεινές περιοχές εγκατέστησε το ΕΑΜ ένα δημοκρατικό σύστημα δικαιοσύνης και αυτοδιοίκησης στηριζόμενο σε εκλογές και προχώρησε σε κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Λίγο πριν την αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής υπολογίζεται ότι αριθμούσε 1,5 εκατομμύριο μέλη, έλεγχε περισσότερο από τα δύο τρίτα του εδάφους και αποτελούσε τη μοναδική οργανωμένη στρατιωτικά και πολιτικά δύναμη της χώρας.

  Το Νοέμβριο του 1942 το Ε.Α.Μ., το Ε.Δ.Ε.Σ. και Βρετανοί καταδρομείς συνεργάστηκαν και ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοπόταμου, κοντά στη Λαμία και απέκοψαν τον εφοδιασμό των γερμανικών στρατευμάτων της Αφρικής μέσω της Ελλάδας, με προσωπική καθοδήγηση του Aρη Βελουχιώτη και του Ναπολέοντα Ζέρβα.

  “Σ΄αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα”. Με τις λέξεις αυτές ο ποιητής Aγγελος

Σικελιανός απευθύνθηκε στο πλήθος των Ελλήνων που είχε συγκεντρωθεί για να αποχαιρετήσει στις 28 Φεβρουαρίου 1943 τον ποιητή Κωστή Παλαμά. Στη συνέχεια ξεσπά αυθόρμητη λαϊκή διαδήλωση κατά των κατακτητών. Την ώρα του ενταφιασμού με παρόντες Γερμανούς με τα όπλα στο χέρι, ο λαός τραγουδά τον Εθνικό Ύμνο.

5 Μαρτίου 1943: Γενική απεργία στην Αθήνα ματαιώνει επιστράτευση των Ελλήνων εργατών για αποστολή τους στη Γερμανία, για να δουλέψουν στα γερμανικά εργοστάσια.

“Θαυμάζω τις γυναίκες μας και στ΄όνομά τους μνέω”. Ο στίχος του Δ. Σολωμού γράφτηκε για τις ελεύθερες πολιορκημένες Μεσολογγίτισσες, αλλά πολύ καλά θα ταίριαζε και για τις ηρωικές γυναικείες μορφές της Εθνικής Αντίστασης, γιατί και αυτές επάξια κέρδισαν το θαυμασμό και το σεβασμό μας παίρνοντας μέρος σ΄όλα τα μέτωπα του απελευθερωτικού αγώνα. Οι γυναίκες αποτελούν το 45% του Ε.Α.Μ., το 80% της Εθνικής Αλληλεγγύης. Οργανώνουν, διοικούν και καθοδηγούν ολόκληρους τομείς του αγώνα. Οργανώνουν την περίθαλψη τραυματιών, συσσίτια για τα πεινασμένα ορφανά παιδιά, διακινούν τον παράνομο τύπο, συμμετέχουν μαζικά και μαχητικά στις μεγάλες διαδηλώσεις κατά της επιστράτευσης, της τρομοκρατίας και των συλλήψεων. Παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην τροφοδοσία και μεταφορά πολεμοφοδίων στα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ. Αλλά και οι ίδιες παίρνουν μέρος στον ένοπλο αγώνα ως αντάρτισσες και αξιωματικοί. Όλες έδειξαν απαράμιλλο ηρωισμό.

  Όσο όμως δυνάμωνε και άπλωνε τη δράση της η Εθνική αντίσταση, τόσο σκλήρυναν τη στάση τους οι κατακτητές. Έτσι έγινε βαρύς ο φόρος του αίματος που πλήρωνε ο λαός μας στο βωμό της λευτεριάς του. Τα θύματα αυτής της Αντίστασης, όλους τους αθάνατους νεκρούς της, τους τραυματίες και τους μαχητές της, που πολέμησαν κατά των εχθρών της πατρίδας μας, ήρθαμε να τιμήσουμε με το σημερινό εορτασμό. Σίγουρα η Αντίσταση αυτή του λαού μας στάθηκε καθοριστική για την απόκτηση της ελευθερίας.

 20 Μαΐου 1944 οι αντιστασιακές οργανώσεις με την κυβέρνηση στο Κάιρο της Αιγύπτου υπέγραψαν τη “Συμφωνία του Λιβάνου” σύμφωνα με την οποία θα σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκαταλείπουν την Αθήνα. Ο λαός γιορτάζει την ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ.

Αιωνία ας είναι η μνήμη των ηρωικών νεκρών της Εθνικής μας Αντίστασης,που έπεσαν πολεμώντας για τη λευτεριά μας.