Με μεγάλη λαμπρότητα και την αρμόζουσα εκκλησιαστική τάξη τελέσθηκε στα νησιά της Μητροπόλεώς μας, την Τετάρτη 30 Ιανουαρίου 2019, η μνήμη των Τριών Μεγάλων Ιεραρχών, Βασιλείου του Μεγάλου, Γρηγορίου του Θεολόγου και Ιωάννου του Χρυσοστόμου.
ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΣΤΗΝ ΚΑΛΥΜΝΟ
Την παραμονή το εσπέρας (Τρίτη 29/1), κατόπιν προσκλήσεως του πνευματικού κέντρου «Αι Μούσαι» Καλύμνου, ετελέσθη Μέγας Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Σωτήρος Χριστού Καλύμνου, χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ.κ.Παϊσίου, με την παρουσία ιερού κλήρου, Αρχών, Εκπαιδευτικών της νήσου, και πολλών πιστών.
Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο εκπαιδευτικός-θεολόγος κ. Ζαχαρίας Ζαχαρίου.
Μετά το πέρας του Εσπερινού, στο πρεσβυτέριο του Ναού, προσεφέρθη τσάϊ και παραδοσιακά γλυκίσματα.
ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Το πρωί της Τετάρτης 30 Ιανουαρίου, ετελέσθη Αρχιερατική Θεία Λειτουργία, στον ιστορικό Καθεδρικό Ιερό Ναό της Παναγίας Κεχαριτωμένης Χώρας Καλύμνου, υπό του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ.κ.Παϊσίου, με την παρουσία ιερού κλήρου, Αρχών, Εκπαιδευτικών, αντιπροσωπειών των σχολείων της Χώρας με τις σημαίες τους (Δημοτικών και Γυμνασίων), αντιπροσωπείας της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού Καλύμνου μετά του διοικητού και του επιτελείου, αλλά και πολλών πιστών.
Συγκινητική η στιγμή κατά την οποία τα παιδιά του 2ου Δημοτικού Σχολείου Χώρας, έψαλλαν το Τροπάριο των Τριών Ιεραρχών.
Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας, στο πρεσβυτέριο του Ναού, προσεφέρθησαν κατά την παράδοση, λουκουμάδες και καφές, από τον σύλλογο του Ναού.
ΠΑΡΑΜΟΝΗ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΣΤΗΝ ΛΕΡΟ
Την παραμονή το εσπέρας (Τρίτη 29/1), βάσει επισήμου προγράμματος το οποίο εξέδωσαν από κοινού η Ιερά Μητρόπολις και ο Δήμος Λέρου, η Εικόνα των Τριών Ιεραρχών, βασταζομένη υπό μαθητών και μαθητριών του «Νικολαϊδείου» Δημοτικού Σχολείου Αγίας Μαρίνης, τους οποίους συνόδευσαν η διευθύντρια κα Σιμέλα Κινεβεζίδου, δασκάλες και δάσκαλοι του σχολείου, καθώς και η αρτοκλασία, τέθηκαν στο κέντρο του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου».
Εψάλη πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός, στον οποίο χοροστάτησε ο Θεοφ. Επίσκοπος Στρατονικείας κ. Στέφανος, με την παρουσία ιερού κλήρου, του Δημάρχου Λέρου κ.Μιχ.Κόλια, του Δημοτικού Συμβούλου κ.Γ.Παυλή, διευθυντών και διευθυντριών των σχολείων, εκπαιδευτικών της νήσου, μαθητών, μαθητριών, γονέων και κηδεμόνων, και πολλών πιστών.
Συγκινητική η στιγμή κατά την οποία τα παιδιά του «Νικολαϊδείου» Δημοτικού Σχολείου Αγίας Μαρίνας, έψαλλαν το Τροπάριο των Τριών Ιεραρχών.
Τέλος, ο Θεοφιλέστατος εμοίρασε αντίδωρο στο εκκλησίασμα.
ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟ:
ΑΡΧΙΕΡΑΤΙΚΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Το πρωί της Τετάρτης 30 Ιανουαρίου, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου», τελέσθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία υπό του Θεοφ. Επισκόπου Στρατονικείας κ. Στεφάνου, και των αιδεσιμωτάτων ιερέων π.Σωφρονίου Χατζηλάρη, π.Δαμασκηνού Παλαπουγιούκ και π.Νικολάου Ταχλιαμπούρη, εφημερίου του Ι.Ναού, παρουσία του Επάρχου κ. Ι.Θεμέλαρου, του Δημάρχου Λέρου κ. Μιχ. Κόλια, του αντιδημάρχου κ.Γ.Ζουμπούλη, μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, αντιπροσωπειών των σχολείων της νήσου με τις σημαίες τους, διευθυντών και διευθυντριών των σχολείων, εκπαιδευτικών, γονέων και κηδεμόνων των μαθητών και αρκετών πιστών.
Ιερή και ιδιαιτέρως συγκινητική, κάθε χρόνο, είναι η στιγμή εκείνη κατά την οποίαν αναγιγνώσκεται ο μεγάλος κατάλογος των αοιδίμων Μεγάλων Ευεργετών, Ευεργετών και Δωρητών της Παιδείας της νήσου και των Ευαγών Ιδρυμάτων της Ιεράς Μητροπόλεως, ως επίσης και τα ονόματα των αοιδίμων Διδασκάλων του Γένους, που σε χρόνια σκλαβιάς και δουλείας γαλούχησαν γενεές γενεών στα νάματα της Ορθοδόξου Πίστεως και Φιλτάτης Πατρίδος.
Τόσο κατά τον Εσπερινό όσο και κατά την Θεία Λειτουργία η χορωδία των νέων ιεροψαλτών του νησιού μας εντυπωσίασε με την άψογη βυζαντινή απόδοση των ύμνων.
Το εκκλησίασμα συνεκίνησε η παρουσία πολλών μαθητών και μαθητριών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της νήσου, παρά του ότι η Πολιτεία, δια εγκυκλίου της, όρισε αυτή την ημέρα, ως ημέρα αργίας!
ΤΡΙΣΑΓΙΟ ΣΤΟ «ΝΙΚΟΛΑΪΔΕΙΟ» ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Μετά την Θεία Λειτουργία η Εικόνα των Τριών Ιεραρχών, και το κόλλυβο, κατά το έθος, που κρατούσαν οι μαθητές και μαθήτριες, με ιερά πομπή, προπορευομένης της σημαίας του σχολείου, κατέληξαν στον αύλειο χώρο του «Νικολαϊδείου» Δημοτικού Σχολείου Αγίας Μαρίνης, ενώπιον των προτομών των μεγάλων ευεργετών και δωρητών, όπου τελέσθηκε τρισάγιο και κατατέθηκαν στεφάνια στις προτομές τους, ενώ στο τέλος εψάλη ο Εθνικός μας Ύμνος.
ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΜΝΗΜΟΣΥΝΗ ΔΕΗΣΗ ΤΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΩΝ
Κατά το έθος, στην αίθουσα εκδηλώσεων του σχολείου, η διευθύντρια κα Σιμέλα Κινεβεζίδου, μετά την καθιερωμένη ομιλία της, η οποία ανεφέρθη στους τρεις Ιεράρχες καθώς και στην μεγάλη προσφορά των μεγάλων ευεργετών, ευεργετών και δωρητών της παιδείας, κάλεσε τον Θεοφιλέστατο να ευλογήσει την βασιλόπιτα του σχολείου, ο οποίος ευχήθηκε καλή και ευλογημένη χρονιά στους εκπαιδευτικούς και τους γονείς και καλή πρόοδο στους μαθητές και η άνωθεν σοφία να φωτίσει τις παιδικές ψυχές τους.
Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤOΝ ΙΕΡΟ ΝΑΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Οι εκδηλώσεις εορτασμού των Τριών Ιεραρχών ολοκληρώθηκαν το εσπέρας της Τετάρτης στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου Λακκίου, με την διοργάνωση εκδήλωσης προς τιμήν των εκπαιδευτικών και της καθιερωμένης ομιλίας, την ευθύνη της οποίας είχε εφέτο η εκπαιδευτικός-νηπιαγωγός, κα Αντωνία Πανταζοπούλου με θέμα: «Οι τρεις Ιεράρχες στο χθες και στο σήμερα – ανθρωπισμός και εκπαίδευση».
Μετά το πέρας της ομιλίας, ο Θεοφιλέστατος ευχαρίστησε την ομιλήτρια και εκ μέρους του Μητροπολίτου της ενεχείρισε μία εικόνα της Παναγίας του Κάστρου.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ κ.ΑΝΤΩΝΙΑΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΥ:
«Θεοφιλέστατε, σεβαστοί ιερείς, κύριε Δήμαρχε, κύριε Έπαρχε, κ. εκπρόσωποι Δημοτικού Συμβουλίου, συνάδελφοι εκπαιδευτικοί, κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ για την παρουσία σας.
Θα σας μιλήσω για τους τρεις Ιεράρχες στο χθες και στο σήμερα και για την παιδεία με γνώμονα τον ανθρωπισμό.
Τέταρτος αιώνας μετά Χριστόν. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αποκόπτεται αργά από τα αρχαία θεμέλιά της και ταξιδεύει σαν καράβι στο πέλαγο, στα ταραγμένα νερά της Ανατολής. Στη Δύση, το παλαιό καθεστώς αναδίδει οσμή σαπίλας, καθώς οιωνοσκόποι στα θυσιαστήρια προφητεύουν συμφορές. Αδύναμοι αυτοκράτορες δολοφονούνται στα διαμερίσματά τους, θρησκευτικές έριδες σπαράσσουν το σώμα της εκκλησίας. Εξεγέρσεις και σφαγές, σφετεριστές και φιλόδοξοι κληρικοί, οχλοκρατία και φανατισμός, σκοτεινά παιχνίδια εξουσίας. Ούννοι, Γότθοι και βαθειά, στα εδάφη της Ασίας το μεγάλο βασίλειο των Περσών απειλεί τα έσχατα όρια της αυτοκρατορίας.
Βαρβαρότητα.
Όσο βαθαίνει το ρήγμα ανάμεσα στη Δύση και στην Ανατολή, η γραμμή πάνω στο μωσαϊκό χάρτη της επικράτειας τρέμει και κόβεται κάθε φορά που φιλόδοξοι στρατηγοί κερδίζουν έναν πόλεμο, με την ελπίδα κάποτε να τους σηκώσουν πάνω στην ασπίδα τους και βουτηγμένους ακόμη στο αίμα και τη σκόνη της μάχης, να τους ανακηρύξουν ευσεβείς ή ασεβείς αυτοκράτορες που θα αναζητήσουν ερείσματα στην εκκλησία, θα υποκύψουν στη γοητεία των αιρετικών, θα πληρώσουν με χρυσάφι από τα κρατικά θησαυροφυλάκια μισθοφόρους υποσκάπτοντας τα πορώδη θεμέλια της βυζαντινής Αυτοκρατορίας, καταδικασμένης εν τη γενέσει της να πεθάνει.
Αν μπορούσαμε ν’ ανοίξουμε ένα παράθυρο στο χρόνο, θα βλέπαμε το Βασίλειο, τον Άγιο, στο κελί του, σκυμμένο πάνω από τους Ψαλμούς του Δαυίδ, που τόσο του άρεσε να μελετάει. «Κύριε, τι επληνθύνθησαν οι θλίβοντές με;».
Ένας αρχιερέας που ζει σαν μοναχός, αφού η δική του κοσμική εξουσία υπηρετεί τους ανθρώπους της ανάγκης που με τη μαρτυρική ζωή τους προσεγγίζουν τον Θεό. Εκεί λοιπόν, στην Καισάρεια του Πόντου, συντελούνται πολλά, μικρά, καθημερινά θαύματα, όπως όταν ο ιεράρχης τους ασπάζεται τις ανοιχτές πληγές των λεπρών, των πιο δυστυχισμένων από όλους τους δυστυχισμένους. Ο Άγιος των φτωχών συγκρούεται με αιρετικούς επισκόπους και αυτοκράτορες στο όνομα του ανθρωπισμού και της ορθοδοξίας που απειλείται. Και ο ίδιος απειλείται και λυγίζει. «Και η ψυχή μου εταράχθει σφόδρα και Συ Κύριε, έως πότε;», διαβάζει στους ψαλμούς. Ο Βασίλειος μάχεται με τη φτώχεια και τη σκληρότητα της εξουσίας, γιατί λατρεύει Το Θεό και ανακουφίζει τον άνθρωπο από τις συμφορές του.
Σήμερα, πόσο μακριά είναι η εκπαίδευση από τα προβλήματα της ανθρωπότητας; Ποιος έχτισε εκείνο το αδιαπέραστο τείχος γύρω από το σχολείο, αθέατο από όλους και με τις πόρτες κλειστές όπου στο σκιόφως της αίθουσας διδάσκεται ο μαθητής μέσα στα στεγανά μιας ψεύτικης ευδαιμονίας, σαν η ιστορία να μην καθρεφτίζεται στο σήμερα; Γιατί τα παιδιά μαθαίνουν χωρίς να καταλαβαίνουν και κυρίως χωρίς να αισθάνονται; Γιατί χρησιμοποιούν αλλά δεν αγαπάνε τη γνώση; Ποιος μας έπεισε πως πρέπει να συνδιαλέγονται με μηχανές που μπορούν να τα κατευθύνουν αφού ξέρουμε πως τίποτα δε μπορεί να υποκαταστήσει το δάσκαλο, την αμεσότητά του, την οικεία χροιά της φωνής του, τη θέρμη της διδαχής του;
Το περιθώριο οδηγεί στη σκληρότητα, τη στρέβλωση της αλήθειας, τις ακραίες συμπεριφορές.
Αναρωτηθήκαμε ποτέ αν αυτό που θα δημιουργήσουμε είναι μια ασθμαίνουσα μετριότητα ή ένα αδηφάγο, ανυπότακτο τέρας που θα τρέφεται από το εγώ και την ικανότητά του να ανταγωνίζεται;
Η κατηγοριοποίηση των μαθητών φέρνει την κατηγοριοποίηση των ανθρώπων.
Ο δάσκαλος όμως είναι ικανός να διακρίνει αυτό που δεν φαίνεται με την πρώτη ματιά. Σέρνεται σαν ύπουλη οχιά στο πάτωμα της τάξης, ανάμεσα στα θρανία των μαθητών αλλά εκείνοι δεν ενοχλούνται γιατί δεν ξέρουν. Μοιάζει με υπόσχεση για έναν καλύτερο κόσμο όπου θα κυριαρχήσει ο καλύτερος, ο ισχυρός, ο εκλεκτός του συστήματος που στέκεται στην άκρη της αίθουσας και περιμένει. Μπορεί και να υπομένει καμιά φορά. Η στάση του αδιευκρίνιστη στην αρχή, αλλά είναι αποφασισμένος, δεν θ’ αφήσει κανέναν να τον προσπεράσει και θα παλέψει χωρίς ευγενή άμιλλα, με όποιο τίμημα. Αυτός έχει δει το φίδι και αδιαφορεί, περιμένει την ευκαιρία και την αρπάζει ξαφνικά. Η συμπεριφορά του μοιάζει με το δάγκωμα της οχιάς και θα πονέσει.
Δεν είναι πολύ μακριά, ιστορικά, δεν έχουν περάσει ούτε εκατό χρόνια από την εποχή του απόλυτου σκοταδισμού, όταν καίγονταν βιβλία στις πλατείες, με τυμπανοκρουσίες και λαμπαδηφορίες, στις ίδιες πλατείες που το μεσαίωνα έκαιγαν μάγισσες με τις ευλογίες των επισκόπων, στο νέο μεσαίωνα λοιπόν του εικοστού αιώνα ο κόσμος είχε χωριστεί στους εκλεκτούς και στους απόκληρους, στους καθαρούς και τα μιάσματα.
Αν κοιτάξουμε βαθειά μέσα στην ψυχή μας – όχι στο μυαλό μας, γιατί μπορεί να μας πλανέψει η ίδια μας η αυθεντία, η ναρκισσιστική ορθότητα της σκέψης μας – αν λοιπόν δεν έχουμε γίνει «οι λογιώτατοι γραμματοσοφιστές» του Παπαδιαμάντη, τον οποίο χωρίς αιδώ και ίχνος σεβασμού στο συγγραφέα και κυρίως στον άνθρωπο είχαμε κάποτε εξοβελίσει από την ύλη των ελληνικών εξ αιτίας μιας στείρας και επικίνδυνης ιδεοληψίας, θα βλέπαμε πως το κακό έχει ρίζες τόσο παλιές όσο κι ο κόσμος.
Ο Πρίμο Λέβι στον πρόλογο του βιβλίου του «Εάν αυτό είναι ο άνθρωπος» γράφει: «Πολλοί λαοί ή άτομα συμβαίνει να θεωρούν περισσότερο ή λιγότερο συνειδητά ότι «κάθε ξένος είναι εχθρός». Επιπλέον αυτή η πεποίθηση βρίσκεται στο βάθος της ψυχής σαν μια λανθάνουσα μόλυνση. Εκδηλώνεται μόνο σε πράξεις με χαρακτήρα ασυντόνιστο και μη κανονικό χωρίς να είναι η βάση ενός συστήματος σκέψης. Όταν όμως αυτή η ανομολόγητη σκέψη αποτελέσει τη μείζονα πρόταση ενός συλλογισμού, τότε στο τέλος της αλυσίδας βρίσκονται τα στρατόπεδα».
Φαίνεται ακατανόητο όσο και εφιαλτικό ότι κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι αξιωματικοί των Ναζί έπαιζαν σονάτες στο πιάνο την ώρα που διέταζαν βασανισμούς και εκτελέσεις. Τις μαζικές εξοντώσεις τόσων ανθρώπων προσπαθούσαν να τις κάνουν σωστά, να μηδενίσουν κάθε πιθανότητα σφάλματος. Αδυνατούσαν βέβαια να δουν το τεράστιο σφάλμα της ίδιας της θηριωδίας.
Ίσως εύκολα το αρνί να μεταμορφώνεται σε λύκο ή μπορεί ο άνθρωπος να γεννιέται φέροντας μέσα του το σπόρο του κακού.
Ας αφήσουμε τα παιδιά να κάνουν λάθος, είναι ανθρώπινο.
Την αποφράδα ημέρα που ο Βασίλειος ο Μέγας παραδίδει το πνεύμα του στον Κύριο, ένα ετερόκλητο πλήθος περιμένει για να ακολουθήσει τη σορό του ιεράρχη. Ένα μουρμουρητό από προσευχές σε διαφορετικές γλώσσες σπάει τη σιωπή και το θολό ποτάμι των αδυνάτων που θρηνούν τον επίσκοπό τους κυλάει αργά στους δρόμους της πόλης, εκεί που ο Βασίλειος τους είχε όλους ανεξαιρέτως συντρέξει μέσα στο μεγαλείο της αγάπης του.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η εικόνα αυτή διατρέχει τους αιώνες, ακατάβλητη και ακηλίδωτη σαν βυζαντινή τοιχογραφία. Για κάποια ραγίσματα στις άκρες φταίει η παραχαραγμένη αλήθεια πως όλοι οι άνθρωποι και όχι μόνο κάποιοι ανάμεσά τους, μοιράζονται σε φατρίες προσπαθώντας να διαφυλάξουν τη μικρή ή μεγάλη εξουσία που τους έχει δοθεί.
Ο ιεράρχης ήταν ανίσχυρος μπροστά στις δολοπλοκίες των φανατικών, εκτεθειμένος στα σημεία των καιρών, αλλά δυνατός με τη βοήθεια Του Θεού.
Μας παρέδωσε την παιδεία της αλληλεγγύης και το ύψιστο μάθημα πως είναι κίβδηλη η ιδέα που δεν γίνεται πράξη.
Ο Γρηγόριος από τη Ναζιανζό έγινε επίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως την εποχή των μεγάλων αναταραχών. Για την οικονομία Του Θεού, με την εύνοια του Θεοδοσίου. Μόνος, παλεύει τους αιρετικούς κληρικούς στη βασιλεύουσα, τη βασιλεύουσα που την κυβερνάει ο όχλος. Ο όχλος της Πόλης που χειραγωγείται από τους δημαγωγούς, έτοιμος να προσκυνήσει αυτοκράτορες ή να τους κομματιάσει, τώρα ζητάει του Γρηγορίου το θάνατο. Τον έσυραν στις πλάκες του ναού, έσκισαν τα άμφιά του και τα ποδοπάτησαν, τον λιθοβόλησαν έξω από την πύλη και ο ιεράρχης δέχτηκε τα χτυπήματα με την πραότητα των αγίων. Τα τραύματα στο σώμα του έκλεισαν γρήγορα, αθεράπευτα θα έμεναν εκείνα της ψυχής του και θα αιμορραγούσαν κάθε φορά που θα ανέβαινε στον άμβωνα για να υπερασπιστεί την ορθόδοξη πίστη.
Ο Γρηγόριος παραιτήθηκε από τον αρχιεπισκοπικό του θρόνο που έτριζε από καιρό. Αισθανόταν τα ύπουλα ραγίσματά του στους πύρινους λόγους των οπαδών του Αρείου, ένιωθε την απειλή στα στενά σοκάκια της πολιτείας που έβριθαν πληρωμένων δολοφόνων, έπιανε τον ασταθή σφυγμό του εκκλησιάσματος και δεν ήθελε να είναι αυτός η αιτία του διχασμού του.
Η βασιλεύουσα είναι πια εχθρική γι’ αυτόν, η ιερή πόλη, η Ιερουσαλήμ του Γρηγορίου.
Διαβάζουμε στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο: «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, η αποκτείνουσα τους προφήτας και λιθοβολούσα τους απεσταλμένους προς αυτήν! Ποσάκις ηθέλησα επισυναγωγείν τα τέκνα σου, όν τρόπον επισυνάγει η όρνις τα νοσσία εαυτής υπό τας πτέρυγας, και ουκ ηθελήσατε; Ιδού, αφίεται υμίν ο οίκος έρημος».
Σαν ξένος πια στην πόλη του ο αρχιερέας πορεύεται στους δρόμους που οδηγούν έξω από αυτή.
Τη δική μας Ιερουσαλήμ την έχουμε χάσει. Είναι αυτό που προσπαθούμε να κρατήσουμε, αλλά ξεφεύγει όπως η άμμος ανάμεσα από τα δάχτυλά μας. Δεν πολεμήσαμε για να την κρατήσουμε, μείναμε αμέτοχοι, προσηλωμένοι με πείσμα στην προσωπική επιτυχία, όχι χωρίς κάποια ψήγματα ανθρωπισμού από την ανάγκη της μεγαλοστομίας και τον πανάρχαιο φόβο των Ερινύων. Στο τέλος της μοναχικής και αδιέξοδης διαδρομής μας σαν κατακάθι μένει η μισαλλοδοξία και η φοβερή αλήθεια του ενός, κραταιά και αυτή ως ο Άδης.
Η παιδεία που έχει σαν σημείο αναφοράς τον άνθρωπο και τη φύση που τον περιβάλλει είναι ένα όπλο ενάντια στην άγνοια, το φόβο και το δογματισμό. Μια διαρκής αναζήτηση, μια ωδή στην ελεύθερη σκέψη και τις μεγάλες πανανθρώπινες αξίες. Κατάκτηση, η αυτογνωσία.
Δεν ξέρω αν η εκπαίδευση έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Πιστεύω όμως πως το βλέμμα στο παρελθόν δεν είναι ανώφελη επιστροφή, γιατί κάτω από τα στρώματα της ιστορίας του κόσμου βλέπουμε πως μετά τον ολοκληρωτισμό έρχεται η λαιμητόμος και η λεπίδα πέφτει επί δικαίων και αδίκων, ακόμη και στο όνομα του ίδιου του ανθρωπισμού.
Παρ’ όλα αυτά εμείς νομίζουμε πως έχουμε τελειώσει με τις δημόσιες εκτελέσεις. Είναι πλάνη. Στις μέρες μας έσυραν έναν γέροντα στο δρόμο γιατί διαχειρίστηκε την εξουσία του με τόλμη. Δεν ήταν άγιος, εξέφρασε μια άποψη που το πλήθος που είχε συναχθεί εκεί για να γιορτάσει δεν συμμεριζόταν. Κάποιοι τους είχαν πείσει πως κατέχουν τη μοναδική αλήθεια. Ο σύγχρονος όχλος έχει κι αυτός τα χαρακτηριστικά του θηρίου. Οσμίζεται το θήραμα, στήνει ενέδρα, χτυπάει αλύπητα και καταγράφει την πράξη του για το δημόσιο διασυρμό. Τα ΜΜΕ πουλάνε, κάποιοι σκυλεύουν. Από τους συγκεντρωμένους πολίτες της Δημοκρατίας των ημερών μας δεν τον υπερασπίστηκε κανείς εκτός από μια γυναίκα που έδειχνε να μη φοβάται. Τα παιδιά βλέπουν, σχεδόν τα υποχρεώνουν να βλέπουν. Δύσκολο για το δάσκαλο να αντιστρέψει αυτή την εικόνα. Αυτό είναι βαρβαρότητα.
Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, ο Άγιος, μαχόταν για την αλήθεια μόνο με τη δύναμη του λόγου του, χωρίς κραυγές, ενάντια στην ωμή βία και το φανατισμό. Ύψιστο μάθημα σοφίας.
Θα μπορούσε να κάνει ένα ανώδυνο πέρασμα από την ιστορία, αφού θα άφηνε ένα έτσι κι αλλιώς πολύ σημαντικό πνευματικό ίχνος. Όμως ο Γρηγόριος εγκατέλειψε το αξίωμά του για να μείνει πιστός στο λόγο Του Θεού και να κρατήσει ενωμένη την Εκκλησία του παίρνοντας στους ώμους του, βάρος ασήκωτο όλη την ευθύνη. Γιατί κι αν ακόμα συγχωρούνται οι αμαρτίες των ανθρώπων με το μυστήριο της εξομολόγησης και της μετανοίας, κάποιοι από αυτούς τις κουβαλούν μέχρι να πεθάνουν.
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, στο κελί του, αγρυπνά και προσεύχεται με τη γλυκύτητα της ορθόδοξης προσευχής μετρώντας το χρόνο στη φλόγα του κεριού που τρεμοπαίζει, το δικό του καταδικασμένο χρόνο. Είναι αποφασισμένος ν’ αναμετρηθεί με την αυτοκράτειρα και τη φαυλότητα του παλατιού και τους κληρικούς που είναι έρμαια των παθών τους. Σαν ενοχλητική χαλκόμυγα που βουίζει στο κεφάλι της Ευδοξίας η απειλή του ζηλωτή, του Ιωάννη.
Το πλήθος των οπαδών του κατέκλυζε τους δρόμους της βασιλεύουσας για να τον υπερασπιστεί, το φοβόταν η αυτοκράτειρα το πλήθος σαν όλους τους τυράννους της γης. Αλλά κι ο κόσμος ήταν διχασμένος, κάθε μεριά με το δικό της δίκιο, το τρομακτικό δίκιο του όχλου. Άβουλος ο Αρκάδιος, ο αυτοκράτορας, σύρεται από τους μισθοφόρους, υποκύπτει μπροστά στις αξιώσεις της Ευδοξίας.
Όταν ο Ιωάννης αποκάλεσε την αυτοκράτειρα Ηρωδιάδα εκείνη ζήτησε την κεφαλή του επί πίνακι. Και την έλαβε.
Ο αρχιερέας εξορίστηκε γιατί συγκρούστηκε με την εξουσία μετωπικά, χωρίς συμμάχους. Στην οδό του μαρτυρίου του έστειλαν τους δήμιους να τον συνοδεύουν, με διαταγές ξεκάθαρες. «Ας πέθαινε στο δρόμο».
Η πίστη του Χρυσοστόμου ισχυρή, το σώμα του αδύναμο.
Διαβάζουμε από τους «Θρήνους» του Ιερεμία: «Πως ημαυρώθη το χρυσίον! Ηλλοιώθη το χρυσίον το καθαρότατον! Οι λίθοι του αγιαστηρίου διεσπάρησαν εις τα άκρα πασών των οδών».
Ο Ιωάννης δεν ζήτησε χάρη, ούτε παρηγορία. Πορεύτηκε στο δρόμο της εξορίας αδιαμαρτύρητα, σαν τον τελευταίο υπήκοο της αυτοκρατορίας. Πέθανε από εξάντληση.
Η Ευδοξία, αν ζούσε, στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του, θα αισθανόταν σαν να έλιωνε έναν επικίνδυνο σκορπιό που έτριζε κάτω από το αυτοκρατορικό της σανδάλι.
Σήμερα ο άνθρωπος συνθλίβεται κάτω από την εξουσία των αριθμών, τις ανισότητες, την ανεργία και την περιθωριοποίηση των αδυνάτων, έναν εφιαλτικό έρποντα φασισμό που διαπερνάει τους ιδεολογικούς χώρους σε μια κοινωνία που τείνει να μην ανέχεται τη διαφορετικότητα. Είναι ένας αναίμακτος πόλεμος που όμως σκοτώνει σιωπηρά και μεθοδικά, χωρίς οίκτο.
Από την άλλη μεριά, οι πολιτισμικές, κοινωνικές και θρησκευτικές συγκρούσεις είναι προ των πυλών, η αδιαλλαξία της πνευματικής εξουσίας απομονώνει. Σε όλο τον κόσμο ανατινάζονται και παραδίδονται στην πυρά εκκλησίες, τζαμιά και συναγωγές. Ο φανατισμός καλπάζει…..
Ποιος θα ξεχάσει, ποιος μπορεί να ξεχάσει τη ματωμένη Κυριακή των Βαΐων στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στη μεγάλη εκκλησία των Κοπτών όταν τα λευκά μάρμαρα του ναού βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα;
Αλλά πέρα και πάνω απ’ όλα πιο τρομακτική είναι η πνευματική μας ερημία, αφού έχουμε απομακρυνθεί από Το Θεό.
Ο θεατρικός συγγραφέας Ευγένιος Ιονέσκο στον εμβληματικό του «Ρινόκερο», περιγράφει την αποκτήνωση μιας κοινωνίας, καθώς όλοι ο ένας μετά τον άλλο οι κάτοικοι μιας μικρής πόλης μεταμορφώνονται σε ρινόκερους, δηλαδή σε θηρία. Ο ισχυρός συμβολισμός μας δείχνει πώς προσαρμόζονται οι άνθρωποι στον ολοκληρωτισμό, πώς τους παρασύρει και τους ρουφάει η ισοπεδωτική λογική του «εμείς και οι άλλοι».
Στο φινάλε του έργου, ο Μπερανζέ, ο τελευταίος άνθρωπος που έχει απομείνει είναι αποφασισμένος να παλέψει μέχρι το τέλος με το θηρίο: «Θα πολεμήσω ενάντια σε όλο τον κόσμο. Θα υπερασπίσω τον εαυτό μου ενάντια σ’ όλο τον κόσμο…δεν θα καθίσω με σταυρωμένα χέρια, θα πολεμήσω….είμαι ο τελευταίος άνθρωπος…και μέχρι ναρθεί το τέλος θα παραμείνω άνθρωπος! Όχι, δεν θα συνθηκολογήσω…..Δεν θα γίνω σαν και σας»!
Τον Ιωάννη το Χρυσόστομο τον ακουμπούσε το χέρι Του Θεού. Ασυμβίβαστος μέχρι το τέλος στις αξίες και τις αρχές της πίστης του, μας έδωσε ύψιστο μάθημα ταπεινότητας και ήθους.
Ο εχθρός είναι μέσα μας. Πολιορκεί τη σκέψη μας, ανιχνεύει τις προθέσεις μας…..περιμένει.
Αν τον αφήσουμε να μας κυριεύσει, αν χάσουμε την ανθρωπιά μας, τότε μοιραία θα απωλέσουμε και την ψυχή μας.
Κι αν αυτός είναι ο πραγματικός θάνατος δεν θα μας έχει απομείνει τίποτα πια».
ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΙΛΙΑ:
Στα πλαίσια της εκδήλωσης, όπως έχει καθιερωθεί κάθε χρόνο, εκ μέρους της Ιεράς Μητροπόλεως και με τις ευλογίες του Σεβ. Μητροπολίτου μας κ.κ.Παϊσίου, απενεμήθη ο Χρυσούς Σταυρός της εν Δωδεκανήσω Εκκλησίας στην ευλογημένη συζυγία εκπαιδευτικών κ. Σταύρο και Βασιλική Κοντού, οι οποίοι υπηρέτησαν την εκπαίδευση ως δάσκαλοι και διευθυντές σε πολλά σχολεία της Ελλάδος, αλλά και στην Λέρο. Τα βιογραφικά των τιμηθέντων εκπαιδευτικών ανέγνωσε ο γραμματέας της Ιεράς Μητροπόλεως κ.Γ.Χρυσούλης, ενώ την απονομή εκ μέρους του Μητροπολίτου ετέλεσε ο Θεοφιλέστατος, απευθύνοντας θερμά συγχαρητήρια. Κατά την απονομή, παρευρέθη η σύζυγος κα. Βασιλική Κοντού, ενώ δια λόγους υγείας, δεν μπόρεσε να παρευρεθεί ο σύζυγος κ. Σταύρος Κοντός. Η τιμηθείσα, φανερά συγκινημένη, ευχαρίστησε την Ιερά Μητρόπολη, τον Μητροπολίτη και τον Θεοφιλέστατο για την προσγενομένην τιμήν προς το πρόσωπό τους.
ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΡΑΒΕΥΣΗ:
Τέλος, από το εκκλησιαστικό συμβούλιο του Ναού, παρετέθη μικρή δεξίωση, προς τιμήν των εκπαιδευτικών, στο πνευματικό κέντρο νεότητος του Ναού «πρωτ. Γεώργιος Κωττάκης».
Επιμέλεια-φωτογραφίες-βίντεο: Γεώργιος Ι. Χρυσούλης, Γραμματεύς Ιεράς Μητροπόλεως
