Η Ιερά Μητρόπολις κάνει γνωστό στο χριστεπώνυμο πλήρωμα του νησιού μας ότι, επειδή η εορτή του Αγίου Οσιομάρτυρος Ιωνά του Λερίου (28 Φεβρουαρίου), συμπίπτει με την Καθαρά Τρίτη της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, η μνήμη του Αγίου θα εορταστεί πανηγυρικά σε όλες τις Ενορίες της Λέρου, την Κυριακή της Τυρινής 26 Φεβρουαρίου 2023.
Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως
ΒΙΟΣ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΙΩΝΑ ΤΟΥ ΛΕΡΙΟΥ
Ἀπό τό «ΒΡΑΒΕΙΟΝ» τῆς Ἱερᾶς καί Βασιλικῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τῆς Πάτμου, διαπιστώνομε ὅτι πολλοί Λέριοι τούς πέντε προηγούμενους αἰώνες, ἄφησαν τήν Λέρο καί πῆγαν στή Μονή τῆς Πάτμου, διά νά μονάσουν. Ἕνας ἀπό αὐτούς ἦταν ὁ μοναχός ΙΩΝΑΣ, διά τόν ὁποῖον στό «ΒΡΑΒΕΙΟΝ», ἀναφέρονται:
«αφξα (1561) Φεβρουαρίου κη (28) ἐφονεύθῃ εἰς τόν Λειψόν ὁ δοῦλος τοῦ Θ(εο)ῦ Ἰωνάς μοναχός ὁ Λέριος».
Ἀτομικά διά τόν ὁσιομάρτυρα αὐτόν τῆς Ἐκκλησίας μας, δέν ἔχομε συγκεκριμένες πληροφορίες. Ὅσα ἀκολουθοῦν, προέρχονται ἀπό τό βιβλίο τοῦ ἀρχιμ. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου π.Νικηφόρου Κουμουνδούρου, ἐφημερίου τῶν Λειψῶν «Μακαριστοί γέροντες καί πέντε ὁσιομάρτυρες στή νῆσο Λειψώ τῆς Δωδεκανήσου».
Χάρις στόν πατέρα Νικηφόρο ἔγιναν γνωστοί οἱ πέντε ὁσιομάρτυρες τῶν Λειψῶν, μεταξύ τῶν ὁποίων καί ὁ Ἰωνάς ὁ Λέριος, ἐποιήθῃ Ἀκολουθία τους, καί ἀνεκυρήχθησαν ὁσιομάρτυρες ἀπό τό Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖον, ἑορτάζοντες καί οἱ πέντε μαζί τήν Α’ Κυριακή μετά τήν 10ῃ Ἰουλίου.
Ὁ ὁσιομάρτυς Ἰωνάς, μαζί μέ ἄλλους ἀσκητές - ἀναχωρητές, ἔφυγαν ἀπό τό μοναστήρι τῆς Πάτμου καί ἔφθασαν στή νῆσο Λειψώ στά 1550 μ.Χ. Ἐπέλεξαν τόν ὁρμίσκο «Κοίμηση» καί ἀποβιβάσθηκαν. Ζητοῦσαν νά βροῦν ἕναν τόπο πού δέν θά τούς ἐνοχλοῦσε ὁ κόσμος, πού μόνοι θά ὑμνοῦσαν καί θά συνομιλοῦσαν μέ τόν Θεό. Ἔτσι διάλεξαν ἕναν χῶρο ἔρημο καί ἀφιλόξενο γιά νά ἐγκατασταθοῦν.
Πρῶτο τους μέλημα νά χτισθεῖ ὁ Ναός τοῦ Ἠσυχαστηρίου, ψηλά ἀπό τήν θάλασσα σέ δύσβατο σημεῖο, γιά τόν φόβο τῶν πειρατῶν. Ἐκεῖ πάλεψαν μέ τούς βράχους, γιά νά φτιάξουν μονοπάτια, πάλεψαν μέ τήν ἔλλειψη τοῦ νεροῦ καί τῆς τροφῆς. Μά τί καί ἄν δέν εἶχαν τίποτα ἀπ’αὐτά; Εἶχαν καί τούς ἀρκοῦσε ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Θεοῦ. Ἔφτιαξαν τήν Ἐκκλησία ἐπ’ ὀνόματι τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου καί μικρά κελιά γιά τούς ἴδιους. Πότισαν τόν ἄγονο χῶρο τοῦ ἀσκηταριοῦ περισσότερο μέ τόν ἰδρώτα τους καί λιγότερο μέ τό νερό. Σεβάστηκαν τη φύση, λάτρευσαν, ἐδόξασαν καί ὑμνολόγησαν τόν Θεό, πού δέν ἐπέτρεψε στόν διάβολο νά πειράζει τούς ἀνθρώπους, ἀλλά ἔδωσε καί στούς ἀνθρώπους τήν δύναμη νά τόν νικοῦν. Ἔγιναν «ἄγγελοι τόν βίον», ἐνῶ ἦταν «ἄνθρωποι τῇ φύσει». Πολλοί ἀπό αὐτούς θυσιάστηκαν γιά τοῦ Χριστοῦ τήν πίστη τήν Ἁγία καί τῆς πατρίδος τήν ἐλευθερία.
Ὅσο ψηλά ὅμως καί ἄν ἦταν τό ἀσκηταριό, τό ἐπισκέπτονταν μέ τίς ἄγριες διαθέσεις τους οἱ πειρατές. Σέ μία ἐπιδρομή ἐφόνευσαν τόν μοναχό Ἰωνά ἀπό τήν Λέρο. Ἦταν 28 Φεβρουαρίου τοῦ 1561. Ἔτσι ὁ Μοναχός Ἰωνάς ἔγινε νεομάρτυρας τῆς Ἐκκλησίας μας.
Δέν ἦταν ὁ μόνος, πρίν ἀπό αὐτόν τό 1558 εἶχαν φονεύσει τόν Μοναχό Νεόφυτον τόν Ἀμοργινόν. Τό 1609 ὁ Μοναχός Νεόφυτος ὁ Φαζός ἐφονεύθει ἀπό τούς ἀγαρινούς μέ σκεπάρνι. Τό 1635 ὁ Πεκήρ Πασάς ἀπό δαρμό ἐφόνευσε τόν Μοναχό Ἰωνά τόν Νισύριον καί τό 1696 ὁ ἀναχωρητής Μοναχός Παρθένιος ἐφονεύθῃ μέ καμάκι πού τοῦ τρύπησε τόν λαιμό. Καί οἱ πέντε ἀδικοσκοτωμένοι μακαριστοί γέροντες κηδεύτηκαν μέ δάκρυα ἀπό τούς συνασκητές τους καί τούς θρήνησαν οἱ εὐσεβείς Λειψῶτες καί οἱ συμπατριώτες τους. Καί ὅλοι μας τούς διατηροῦμε στή μνήμη μας μέ εὐγνωμοσύνη καί σεβασμό θεωρώντας τους καταξιωμένους ὁσιομάρτυρες.
Ἦχος δ’
Ὡδή θ΄. Ἅπας γηγενής.
Δεῦτε, Ἰωνᾶν, τῆς Λέρου τό καύχημα ἐγκωμιάσωμεν
τόν σαφῶς θεώμενον τοῦ Ζωοδότου Χριστοῦ τό πρόσωπον
ἰδίοις ὄντως ὄμμασιν ἐν θείοις δώμασι
καί μετέχων χαρμονῆς τῆς κρείττονος
ὡς λαμπρός ὁσίαθλος πίστεως.
«Ἀθλητῶν συνηριθμήθης, Ἰωνᾶ,
ἄλγη αἰκισμῶν πολυώνυμα
ἀνδροπρεπῶς ὑπομείνας».
Ἦχος δ’
Ὡδή δ΄. Ὁ καθήμενος ἐν δόξῃ.
«Ὁσιόαθλε γενναῖε,
Ἰωνᾶ, Λέρου ἔκθρεμμα,
ἤσκησας ἐνθέως
ἐν Λειψῷ καί στέφος ἀθλήσεως
παρά Κυρίου ἐδέξῳ, τρισμακάριστε,
ὡς ὁμότροπος
κλεινῶν μαρτύρων τῆς πίστεως».
Ἦχος δ’
Ὡδή ε΄. Ἐξέστη τά σύμπαντα.
«Ρωννύμενος, ὅσιε,
Θεόθεν Ἄγαρ ἤσχυνας,
Ἰωνᾶ, ἐκγόνους καί ἐτύθης,
Πνευματοφόρε,
ὧσπερ ἀμνός καθαρός
καί Κτίστῃ προσήχθης καί Θεῷ
ὡς θυσία ἄμωμος
ὑπέρ πάντων δεόμενος».
Ἐξαποστειλάριον. Γυναῖκες ἀκουτίσθητε.
«Λειψῶ ὁσιομάρτυρας
ἐνθέους ἀνυμνήσωμεν
σύν Ἰωνᾷ, Νεοφύτῳ
καί Παρθενίῳ τῷ θείῳ
Νεόφυτον τόν ἕτερον,
Και Ἰωνᾶν τόν Λέριον,
ὡς τιμαλφῆ κειμήλια
θεοφιλοῦς πολιτείας
καί ἀνδρικοῦ μαρτυρίου».
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ.α΄. Τόν συνάναρχον Λόγον.
«Τήν ἐν χρόνοις ποικίλοις πεντάδα ἔνθεον
ὁσιάθλων πατέρων ἐν τῇ Λειψῷ,
ἱεροῖς ἀγωνίσμασιν ἀθλήσασαν τιμήσωμεν,
σύν Νεοφύτῳ, Ἰωνᾷ, ἄλλῳ θείῳ Ἰωνᾷ,
Παρθένιον καί φωσφόρον εὐχῆς, Νεόφυτον,
φάρον, αὐτῶν λιτάς ἀπεκδεχόμενοι».
Μεγαλυνάριον
«Χαίροις, τῶν ἁγίων Λειψώ πεντάς, ὁσιομαρτύρων,
ὦ Νεόφυτε, Ἰωνᾶ, σύν τῷ Νεοφύτῳ
καί Ἰωνᾷ τῷ ἄλλῳ, Παρθένιε παμμάκαρ,
πίστεως μάργαρα».
