Το εσπέρας της 25ης Σεπτεμβρίου 2007, παραμονή της εορτής της μεταστάσεως του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, προ του ανακαινισθέντος υπό της 4ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου Ιερού Ναού, ετελέσθη υπό του Μητροπολίτου αγιασμός ως καί τα θυρανοίξια του Ι.Ναού, παρουσία του Θεοφ.Επισκόπου Αλικαρνασσού κ.Εμμανουήλ, του Ιερού Κλήρου της νήσου, του Δημάρχου Λέρου, του προέδρου καί μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, της Διευθύντριας της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Δωδ/σου κας Μαρίας Μιχαηλίδου καί των συνεργατών αυτής, ως καί πλήθος πιστών. Μετά τον αγιασμόν καί προ της εισόδου εις τον Ι.Ναόν ο Μητροπολίτης ομίλησε καταλλήλως ευχαριστήσας την Αρχαιολογική Υπηρεσία Δωδεκανήσου δια την αποκατάσταση του μνημείου καί ευχήθη όπως ο Ναός τούτος ως κατά το παρελθόν, συνεχίσει να αποτελεί για το νησί της Λέρου, φάρο τηλαυγή προς δόξαν Θεού. Εγένετο η ξενάγησις υπό της αρχαιολόγου Αγγελικής Κατσιώτη καί ετελέσθη πανηγυρικός εσπερινός. Μετά το πέρας του εσπερινού ο Μητροπολίτης ευχαρίστησε όλους όσους εργάστηκαν έτσι ώστε ο Ι.Ναός τούτος να παραμείνει ως παρελήφθη μακριά από κάθε επέμβαση των ευσεβών χριστιανών σεβόμενοι την ιστορία του Ι.Ναού ως καταγράφεται στην έκθεση της Αρχαιολόγου:
«Ο Ναός του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στο Λακκί της Λέρου, είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, με διάφορες οικοδομικές φάσεις και επισκευές. Η αποκατάστασή της έγινε από την 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, ενταγμένη στο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, αποκάλυψε σημαντικά στοιχεία της ιστορίας του Ναού. Η αρχική ξυλόστεγη βασιλική με νάρθηκα, θεμελιώθηκε στο μαλακό βράχο της περιοχής. Οι κίονες και τα κιονόκρανα των κλιτών, ανόμοια μεταξύ τους, πελεκημένα για λόγους αισθητικής, κατά τις τελευταίες χρονικά επεμβάσεις, έχουν προέλθει από παλαιοχριστιανικά μνημεία της περιοχής. Η Εκκλησία διέθετε σύνθρονο και τοξωτά παράθυρα. Η μεσοβυζαντινή αυτή βασιλική δεν ήταν τοιχογραφημένη. Η τοιχοποιία από αργολιθοδομή καλυπτόταν από λεπτό στρώμα επιχρίσματος το οποίο διακοπτόταν για να αναδειχθούν σειρές πλίνθων τόσο στις εξωτερικές όσο και στις εσωτερικές επιφάνειες καθώς καί στα τόξα των ανοιγμάτων, αποτελώντας την αρχική διακόσμηση του μνημείου. Επάνω από το επίχρισμα υπήρχαν ζώνες με χαράγματα. Το μεγάλο μέγεθος σε συνδυασμό με τον πλίνθινο διάκοσμο δείχνει ότι πιθανώς επρόκειτο για επισκοπικό Ναό, υπόθεση που ενισχύεται από επιγραφή σε μαρμάρινο υπέρθυρο αρχικά τοποθετημένο στην κεντρική είσοδο της δυτικής όψης της βασιλικής. Η επιγραφή αυτή που συμπίπτει πιθανότατα με την πρώτη οικοδομική φάση της Εκκλησίας, αναφέρει μεταξύ άλλων το όνομα ενός επισκόπου Νικολάου ως χορηγού της Εκκλησίας.
Γύρω στο 1200, πιθανώς μετά από σεισμό, η Εκκλησία μετατρέπεται σε θολοσκέπαστη με σταυροθόλια και τρούλο. Η νέα όψη του κτιρίου συμβαδίζει πλέον με τον επικρατέστερο αρχιτεκτονικό τύπο της εποχής. Επίσης ξανακτίζεται η αψίδα της πρόθεσης χωρίς τις πλίνθινες ζώνες και το μνημείο κοσμείται εξωτερικά με οδοντωτές ταινίες. Αντί του νάρθηκα ορθώνεται πλέον προστώο. Φράσσονται τα παράθυρα καί η Εκκλησία τοιχογραφείται, εφόσον πλέον δημιουργείται αδιάσπαστη επιφάνεια για εικονογράφηση. Το εικονογραφικό πρόγραμμα, όπως διαπιστώνεται στο βόρειο κλίτος που ήταν αφιερωμένο στον ιδρυτή της Μονής Πάτμου, όσιο Χριστόδουλο, ήταν ειδικού χαρακτήρα. Η τεχνοτροπία των τοιχογραφιών που χρονολογούνται στο πρώτο μισό του 13ου αιώνα έχει κοινά με αυτήν που βρίσκουμε σε μνημεία της Ρόδου, όπως στον Αρχάγγελο Μιχαήλ στο Θάρι και τον Aγιο Φανούριο στη μεσαιωνική πόλη, τα οποία, πιθανώς, απηχούν την τέχνη της αυτοκρατορίας της Νίκαιας.
Η Τρίτη σημαντική οικοδομική παρέμβαση στην Εκκλησία περιέλαβε την τοίχιση των κιονοστοιχιών, το κλείσιμο των τριών από τα παράθυρα του τρούλου και το κτίσιμο τοίχου που χωρίζει το ιερό από τον κυρίως Ναό. Την εποχή αυτή, οι τοιχογραφίες ήταν ήδη κατεστραμμένες, αφού υπόλευκο κονίαμα κάλυψε μεγάλο τμήμα του Ναού.
Η Εκκλησία του Aγιου Ιωάννη του Θεολόγου υπήρξε στη μακραίωνη ιστορία της έργο αξιοθαύμαστο. Πρόκειται για τον πλέον αξιόλογο μεσαιωνικό μνημείο του νησιού και ένα από τα σημαντικότερα του Αιγαίου».
Τον λόγο πήρε ο Δήμαρχος ο οποίος με την σειρά του ευχαρίστησε την Υπηρεσία της 4ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου καί ευχήθη όντως το μνημείο αυτό του 10ου αιώνος να διατηρηθεί ως έχει, διότι αποτελεί ένα στολίδι πλέον αρχαιολογικό του νησιού μας. Την πρωίαν της 26ης Σεπτεμβρίου ετελέσθη Θεία Λειτουργία μετ’ αρτοκλασίας υπό του ιερέως πρωτοπρεσβυτέρου Δαμασκηνού, παρουσία πολλών πιστών.
ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ 64ΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ ΒΥΘΙΣΕΩΣ Α/Τ Β.ΟΛΓΑ
Στον Ι.Ναό Αγίου Νικολάου την πρωίαν της 26ης Σεπτεμβρίου ετελέσθη τρισαρχιερατική Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Μητροπολίτου Ρόδου κ.Κυρίλλου, του Μητροπολίτου Λέρου, Καλύμνου καί Αστυπαλαίας κ.Παϊσίου καί του Θεοφ.Επισκόπου Αλικαρνασσού κ.Εμμανουήλ, μετά το πέρας της οποίας έλαβε χώρα η επίσημη δοξολογία δια την 64η επέτειο της καταβυθίσεως του Α/Τ «Β.ΟΛΓΑ» στο λιμάνι της Λέρου. Εν συνεχεία εγένετο επιμνημόσυνος δέησις εις το ηρώον καί καταθέσεις στεφάνων. Κατά την Θ.Λειτουργίαν ο Μητροπολίτης ανεφέρθη εις την ιστορικήν εκείνην ημέραν τονίζοντας ότι η ημέρα εκείνη είναι γεγραμμένη με χρυσά γράμματα στην ένδοξον ελληνικήν ιστορίαν, την οποίαν πρέπει να τηρούμε ως κόρην οφθαλμού καθότι λαοί καί έθνη που διαγράφουν ή παραποιούν την εθνικήν ιστορίαν των χάνονται από προσώπου γης.
Αιωνία η μνήμη πάντων των υπέρ πίστεως καί πατρίδος ηρωϊκώς πεσόντων.
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ Ι.ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
Το εσπέρας της 26ης Σεπτεμβρίου εγένοντο τα θυρανοίξια του ιδιωτικού ναϋδρίου της Αγίας Αικατερίνης της οικογένειας Εμμανουήλ καί Καλλιόπης Εμίρη, στα Τεμένια Λέρου. Ο Μητροπολίτης συνεχάρη τους κτήτορας καί ιδιοκτήτας του ναϋδρίου καί ευχήθηκε όπως ο οίκος τούτος με την Χάριν του Τριαδικού Θεού αποβεί ορμητήριον πνευματικών πάντων των εν αυτώ εισερχομένων.
