Την Δ΄ Κυριακή των Νηστειών, η Αγία μας Εκκλησία τιμά τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, τον συγγραφέα της περίφημης «Κλίμακος των Θείων Αναβάσεων». Ένα έργο που μας προσφέρει ένα πνευματικό οδοιπορικό προς την τελειότητα, μέσα από 30 σκαλοπάτια αρετών, ένα ταξίδι που απαιτεί αδιάκοπη προσπάθεια και αγώνα.
Η ταπείνωση κατέχει κεντρική θέση στην «Κλίμακα των Θείων Αναβάσεων». Ο Άγιος Ιωάννης θεωρεί την ταπείνωση ως το θεμέλιο όλων των αρετών. Χωρίς αυτήν, οι άλλες αρετές είναι ασταθείς και εύκολα καταρρέουν. Την περιγράφει ως τη «μητέρα της υπακοής», καθώς η ταπεινοφροσύνη οδηγεί στην υπακοή στο θέλημα του Θεού. Στην κλίμακά του, η ταπείνωση παρουσιάζεται ως ένα ουσιαστικό βήμα προς την πνευματική ανάπτυξη. Η ταπείνωση δεν είναι ένα εφάπαξ δώρο του Θεού, αλλά μια συνεχής διαδικασία αυτογνωσίας και αυτοελέγχου. Περιλαμβάνει την αναγνώριση της ανθρώπινης αδυναμίας και της εξάρτησης από τον Θεό. Ο καρπός της ταπείνωσης είναι η πνευματική ειρήνη και η ένωση με τον Θεό. Οι ταπεινοί άνθρωποι είναι πιο δεκτικοί στη χάρη του Θεού και πιο ικανοί να αγαπούν τους άλλους. Η ταπείνωση οδηγεί στην αγάπη. Είναι ένα δώρο του Θεού, που πρέπει να καλλιεργείται με προσευχή και άσκηση.
Σε αυτόν τον αγώνα της Τεσσαρακοστής, ο Άγιος Ιωάννης μάς προειδοποιεί για την ύπουλη δύναμη της ακηδίας, της νωθρότητας και της αθυμίας. Μας διδάσκει ότι η ακηδία είναι ένα πάθος που μας εμποδίζει να προσεγγίσουμε τον Θεό, καθώς μας απομακρύνει από την προσευχή, τη νηστεία και κάθε πνευματική άσκηση. Η ακηδία είναι μια κατάσταση ψυχικής αδράνειας, μια εσωτερική μάχη που μας οδηγεί στην απογοήτευση, στην αποστροφή προς κάθε πνευματικό έργο και στην τεμπελιά. Ο Άγιος Ιωάννης, με τη σοφία του, μας αποκαλύπτει ότι η ακηδία δεν μπορεί να νικηθεί παρά μόνο με την προσευχή και τη νηστεία. Μας καλεί να εντείνουμε την προσευχή μας, να ζητήσουμε με ταπείνωση τη βοήθεια του Θεού και να αγωνιστούμε με νηστεία και αυτοσυγκράτηση. Μόνο με την ενδυνάμωση της πνευματικής μας ζωής, με την ειλικρινή επικοινωνία με τον Θεό και την άσκηση της αυτοσυγκράτησης, μπορούμε να ξεπεράσουμε την ακηδία και να συνεχίσουμε την πορεία μας προς τον Θεό.
Η φράση «ει μη εν προσευχή και νηστεία» του Ευαγγελίου, εξάλλου, μας υπενθυμίζει τη δύναμη της πίστης και της άσκησης. Μας καλεί να στραφούμε προς τον Θεό με ταπείνωση και να ζητήσουμε τη βοήθειά του. Μας προτρέπει να νηστεύσουμε, όχι μόνο από τροφές, αλλά και από τα πάθη και τις κακές μας συνήθειες. Η νηστεία δεν είναι απλώς μια σωματική άσκηση, αλλά μια πνευματική πράξη που μας βοηθά να ελέγξουμε τις επιθυμίες μας και να επικεντρωθούμε στον Θεό.
Σε αυτή την προσπάθεια, η ακλόνητη πίστη στον Θεό (εμπιστοσύνη) είναι προϋπόθεση για να κατορθώσουμε τρόπαια κατά των πονηρών δαιμόνων. Οι Πατέρες τονίζουν ότι η πίστη δεν είναι απλώς μια ανθρώπινη πράξη, αλλά ένα δώρο του Θεού. Είναι μια χάρη που δίνεται σε όσους ανοίγουν την καρδιά τους στον Θεό. Η πίστη δεν είναι απλώς μια διανοητική αποδοχή δογμάτων, αλλά μια βαθιά εμπιστοσύνη στον Θεό. Περιλαμβάνει την εμπιστοσύνη στην αγάπη, τη σοφία και την πρόνοια του Θεού. Πρέπει να εκφράζεται με πράξεις αγάπης, ελεημοσύνης και υπηρεσίας προς τους άλλους για να πάρει αληθινό νόημα και να ομολογείται η κατανυκτική αλήθεια ότι στην ορθή πίστη και στην ορθή πράξη υπάρχει ανταπόδοση από τον Δίκαιο Κριτή. Ο Μέγας Βασίλειος δίδασκε ότι η αληθινή πίστη πρέπει να εκδηλώνεται με έργα αγάπης και ελεημοσύνης, γιατί πίστη χωρίς έργα είναι νεκρή. Ο Μέγας Πατήρ έδινε μεγάλη σημασία όλα αυτά να γίνονται εντός της Εκκλησίας, ως μοναδικό χώρο όπου η πίστη καλλιεργείται και ενδυναμώνεται.
Η προσευχή, αδελφοί μου, είναι η ανάσα της ψυχής μας, η γέφυρα που μας ενώνει με τον Θεό. Είναι η στιγμή που αφήνουμε τον εαυτό μας στην αγκαλιά του Θεού, που ζητάμε τη βοήθειά Του, που εξομολογούμαστε τις αμαρτίες μας, που Τον ευχαριστούμε για τις ευλογίες Του. Είναι η στιγμή που η ψυχή μας, απογυμνωμένη από την φλυαρία του κόσμου, στέκεται ενώπιον του Δημιουργού της, αναζητώντας την ειρήνη και την αλήθεια.
Να ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Αγίου Ιωάννη της Κλίμακος, αδελφοί, και τον ζήλο των Πατέρων και να αγωνιστούμε ενάντια στην ακηδία με προσευχή και νηστεία. Να ζητήσουμε με ταπείνωση τη βοήθεια του Θεού και ας προσπαθήσουμε να ανέβουμε τα σκαλοπάτια της αρετής, με ταπείνωση, αγάπη και πίστη. Ας θυμόμαστε ότι ο αγώνας κατά της ακηδίας είναι μια συνεχής προσπάθεια, μια αδιάκοπη πορεία προς την πνευματική τελειότητα. Ήδη ο Κύριος προανήγγειλε στο σημερινό Ευαγγέλιο ότι πρόκειται να υποστεί τα φρικτά πάθη και έπειτα να αναστηθεί τριήμερος. Για να τα δεχτούμε όλα αυτά επαξίως και ασκανδάλιστα, ας αγκαλιάσουμε τη δύναμη της πίστης και ο Κύριος θα μας προσθέσει ακόμη περισσότερη.
Π. Παντ. Κρ.
Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως.
