«Οι πνευματορρήτορες, οι Μαθηταί του Σωτήρος, του Πνεύματος όργανα, πίστει χρηματίσαντες, διεσπάρησαν, εις τα γης πέρατα, το σεπτόν κήρυγμα, ορθοδόξως κατασπείροντες, εξ ων εβλάστησαν, θεία γεωργία και χάριτι Μαρτύρων τα στρατεύματα, πάθος το σεπτόν εικονίζοντες, διά πολυτρόπων, στρεβλώσεων μαστίγων και πυρός, και παρρησία πρεσβεύουσιν, υπέρ των ψυχών ημών».
Το τροπάριο που ψάλλεται στον Εσπερινό της Κυριακής των Αγίων Πάντων, αγαπητοί μου αδελφοί, δεν είναι απλώς ένα ποιητικό κείμενο· είναι μια θεολογική και πνευματική σύνοψη της αποστολής της Εκκλησίας, της δράσης του Αγίου Πνεύματος, και της πορείας των πιστών προς την αγιότητα. Περιγράφει πώς οι Απόστολοι, οι μαθητές του Χριστού, καθοδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα, διέσπειραν το ευαγγέλιο σε όλο τον κόσμο. Από το έργο τους αυτό γεννήθηκε ο καρπός της Εκκλησίας: οι άγιοι, τα άνθη της θεϊκής καλλιέργειας, που άνθισαν μέσα από την πίστη, το μαρτύριο, την αυτοθυσία και τη χάρη του Θεού.
Η Εκκλησία, λοιπόν, αμέσως μετά την Πεντηκοστή, τιμά την πλήρη καρποφορία της δράσης του Αγίου Πνεύματος: όλους εκείνους που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Θεού και έγιναν άγιοι. Είναι σαν να λέει: «Να ο καρπός του Πνεύματος. Αυτοί είναι οι άνθρωποι που δέχτηκαν τη θεία σπορά και την καλλιέργησαν μέσα τους». Η Εκκλησία στολίζεται από αυτούς τους αγίους, όπως ο ουρανός από τα αστέρια, όπως μια βασιλική στολή πορφύρας βάφεται με το αίμα των μαρτύρων. Η ύπαρξη των αγίων είναι η ορατή απόδειξη ότι ο Χριστός πράγματι ήρθε, ότι η Εκκλησία πράγματι λειτουργεί, και ότι η σωτηρία είναι εφικτή.
Η αγιότητα, όπως μας διδάσκει η Εκκλησία, δεν είναι μια εξωτερική τελειότητα, αλλά εσωτερική μεταμόρφωση. Ο άγιος δεν είναι ένας άψογος ηθικιστής ή απλώς «καλός άνθρωπος». Είναι αυτός που έγινε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος, που ακολούθησε τον Χριστό όχι μόνο στα λόγια αλλά στην καρδιά, στην πράξη, στη ζωή του. Η λέξη «άγιος» σημαίνει κυριολεκτικά αυτός που έχει ξεχωρίσει από τα συνηθισμένα, που έχει αφιερωθεί στον Θεό, που ζει για Εκείνον. Γι’ αυτό, μόνο ο Θεός είναι απόλυτα Άγιος· οι άνθρωποι γίνονται άγιοι κατά χάριν, όχι από μόνοι τους, αλλά επειδή ανταποκρίθηκαν στην κλήση Του.
Οι άγιοι είναι αδελφοί μας – δεν είναι ξένοι ή υπεράνθρωποι. Είναι άνθρωποι σαν κι εμάς, με πάθη, αδυναμίες, πτώσεις. Αλλά η διαφορά είναι ότι αυτοί μετανόησαν, αγωνίστηκαν, συγχώρεσαν, πίστεψαν, αφιερώθηκαν. Επέλεξαν, εν μέσω δυσκολιών και πειρασμών, να ζήσουν με επίκεντρο τον Χριστό. Και μέσα από αυτόν τον αγώνα τους, έλαβαν τη χάρη και έγιναν καθρέφτες του Θεού στον κόσμο. Είναι οι άνθρωποι που έφτασαν από το «κατ’ εικόνα» στο «καθ’ ομοίωσιν».
Η Εκκλησία ονομάζει όλους τους χριστιανούς «άγιο έθνος», όχι γιατί είμαστε ήδη τέλειοι, αλλά γιατί έχουμε λάβει το κάλεσμα της αγιότητας. Είναι ο δρόμος που πρέπει να διανύσουμε. Ο Χριστός μάς είπε: «Να γίνεστε άγιοι, όπως κι Εγώ είμαι άγιος». Δεν είναι μια απλή συμβουλή· είναι μια πρόσκληση στην ύψιστη αποστολή του ανθρώπου: να ενωθεί με τον Θεό, να γίνει κατά χάριν θεός.
Στην εποχή μας, που όλα μοιάζουν να καταρρέουν, που οι αξίες συγχέονται, που η πίστη δοκιμάζεται και η αλήθεια αλλοιώνεται, η αγιότητα είναι πιο επίκαιρη και αναγκαία από ποτέ. Βλέπουμε ανθρώπους να ψάχνουν παρηγοριά, πνευματικούς οδηγούς, ιερούς τόπους, σημεία και θαύματα. Η ψυχή του ανθρώπου πεινά και διψά, αναζητά κάτι αυθεντικό, αληθινό, που να μην φθείρεται. Αυτό είναι η αγιότητα. Δεν έχει χαθεί από την Εκκλησία, αλλά χρειάζεται καθαρό μάτι, πνευματική ευαισθησία, διάκριση και ταπείνωση για να τη δούμε.
Η αγιότητα δεν περιορίζεται στο παρελθόν – ούτε στους αποστόλους, ούτε στους μάρτυρες των πρώτων αιώνων. Υπάρχει και σήμερα, ίσως σιωπηλά, ίσως ταπεινά, αλλά δυναμικά. Σε κάθε εποχή, ο Θεός αναδεικνύει τους Αγίους Του – ακόμα και σε εποχές σκοτεινές και αντιχριστιανικές. Σήμερα, σε περιοχές του κόσμου που διώκονται οι χριστιανοί, χύνουν το αίμα τους για την πίστη, όπως στους πρώτους αιώνες. Άλλοι, στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, υπομένουν πνευματικό μαρτύριο, μέσα στην απόρριψη, την αδιαφορία, τον εμπαιγμό. Όλοι αυτοί είναι οι άγιοι της εποχής μας, σημεία και τεκμήρια ότι ο Θεός δεν εγκαταλείπει ποτέ τον λαό Του.
Η σημερινή γιορτή δεν είναι μόνο για να τιμήσουμε τους Αγίους. Είναι για να αφυπνιστούμε. Να δούμε ότι ο σκοπός της ζωής μας είναι η αγιότητα. Όχι μια εξωτερική τελειότητα, αλλά η ένωσή μας με τον Θεό. Κάθε άγιος είναι η απόδειξη ότι ο άνθρωπος μπορεί να φτάσει στην πληρότητα, στην πραγματική ελευθερία, στην αιωνιότητα. Αυτός είναι ο δρόμος που καλούμαστε να ακολουθήσουμε όλοι: με προσευχή, με μετάνοια, με τα μυστήρια, με την αγάπη για τον Θεό και τον πλησίον.
Και τελικά, η παρουσία των Αγίων είναι παρηγοριά. Δεν είμαστε μόνοι στον αγώνα. Είναι δίπλα μας, μεσιτεύουν για μας, μας στηρίζουν. Είναι τα αδέλφια μας που νίκησαν, και μας δείχνουν τον δρόμο. Ο Χριστός, ο Άγιος των Αγίων, μας περιμένει. Και οι Άγιοι, πρόσωπα φωτεινά και θεοειδή, μας προσκαλούν στην ίδια πορεία, στο ίδιο τέλος: τη σωτηρία και τη ζωή αιώνια. Αμήν. π.Π.Κ.
